By using this site, you agree to the Privacy Policy and Terms of Use.
Accept
KhawnvarKhawnvarKhawnvar
Notification
Font ResizerAa
  • Home
  • News & Analysis
  • Politics
  • Economy
  • Law
  • Science & Tech
    • Environment
  • Society & Culture
    • Philosophy
    • Theology
    • Rights
    • Books
    • Literature
  • Podcast
  • English
Font ResizerAa
KhawnvarKhawnvar
  • News & Analysis
  • Politics
  • Economy
  • Law
  • Science & Tech
  • Society & Culture
  • Podcast
  • English
Search
  • Categories
    • News & Analysis
    • Politics
    • Economy
    • Law
    • Science & Tech
    • Society & Culture
    • Podcast
    • English
  • Pages
    • Contact Us
    • About us
Have an existing account? Sign In
Follow US
RightsSociety & Culture

Hmeichhiate leh Indona: Hmeichhe taksa hi tu ta nge?

Hmeichhiate zalenna hi zalenna suak, lehkha leh tawngkam mawiin a chul mam mai mai a ni thei ang em? He 'zalenna' kan sawi hi mipa pakhat thu neihna atangin state leh hnam thuneihna leh neitu nihnaah a insawn mai a ni lo maw?

Ringngheti Khenglawt
23/02/2025
Share
2 Min Read
© Provided by India.com
SHARE

Hmanlai Greek hun lai khan hmeichhiate chu mipa thil neih pakhat (property)-a ngaih thin an nih vangin indona-ah pawh pawngsual hi hmeichhe laka hlei lennaah ngaih ni lovin, mipa leh mipa inkara property crime anga ngaih thin a ni. Kan khawvel hmasawn zelnain mipa leh hmeichhe inkar chu neitu nihna (ownership) ni tawh lovin, zalen taka inlaichinna a rawn ti/sual chhuak ta mauh mai a. Hei chu a dikna leh dik lohna chen pawh a awm ang. Eng pawh chu ni se, tun kan din hmunah hian hmeichhe taksa, a hmaa mipa ta nia kan ngaih thin, ama (hmeichhe) ta tia kan sawi leh tak hi thu dik a ni tak tak em? Hmeichhiate zalenna hi zalenna suak, lehkha leh tawngkam mawiin a chul mam mai mai a ni thei ang em? He ‘zalenna’ kan sawi hi mipa pakhat thu neihna atangin state leh hnam thuneihna leh neitu nihnaah a insawn mai a ni lo maw? Heng te hi ngaihtuah chian a ngai hle.

Contents
Indona ralthuam sawi chhuah loh – Pawngsual!Thu neihna, Pawngsualna leh TaksaHmeichhe taksa leh HnamTlangkawmna

Indona ralthuam sawi chhuah loh – Pawngsual!

Pawngsual hi indo leh innghirngho vanga thleng, chumiin a ken tel ve reng nia ngaih a ni a. Kum 1994-2002 a Sierra Leone a khawtlang indona (Civil war) ah khan hmeichhe 60,000 velin pawngsual an tawk nia ngaih a ni. Liberia (1989-2003) ah hmeichhe 40,000 in chutiang bawkin pawngsual an tawk a. Rwanda genocide (1994) ah pawh khan thla thum lek chhungin hmeichhia 100,000 atanga 250,000 laiin pawngsual an tawk bawk a ni.

Sawi zel dawn ila, hetiang hmeichhe laka hleilenna hi sawi sên a ni lo vang. Indona leh pawngsual hi thil rapthlak pahnih kal kawp nia ngaih theih a ni. Nimahsela, pawngsual hi ‘indona vanga thleng’ ni lovin, indona ralthuam rapthlak tak pakhat, sawi chhuah si loh – chhuan tam taka ser nung neihtirtu a lo ni zawk. Mizoram ram buai laia vai sipaiten Mizo hmeichhiate zahpahna nei miah lova an pawngsual vanga tun thlenga a hnam pumin vai – a bikin vai mipa Mizoin kan hmuh dan dik thei tawh lo hian, a hmaa kan sawi tak hian a tifiah hle. Chuvangin indona leh pawngsual inlaichinna hi thil ‘ken tel ve’ inlaichinna ni lovin, thil tum ve reng – hnehna tihbaiawm sual chhuahna hriamhrei hriam ber a ni tih kan hriat chian a tul hle.

Thu neihna, Pawngsualna leh Taksa

Pawngsual hi tisa chakna inphuhrukna leh inhrik thlakna a ni tih hai rual a ni lo. Nimahsela, a phena thil inphum ru lian tak chu thu neihna (power) hi a ni. Miin mi a pawngsual chuan a pawngsuala chu hmeichhia a ni emaw, mipa a ni emaw, naupang a ni emaw, a pawng sualtuin a rilru lamah hmuhsitna, rahbeh duhna leh rahbeh theihnaa inngaihna rilru a nei phawt tih a chiang. Hetiang rilru pu tur chuan thu neihna (power) a neih a ngai phawt. Dan hmanga thuneihna lam kan sawi lo (a awm chang pawh a tam ang); he thuneihna hian tharum thawh duhna lam, a pawr zawnga ‘thei’-a inngaihna, mi dang rahbeh duhna lam hawi a kawk zawk. He ‘thuneihna pawr’ inhrosa hian ‘hmeichhe taksaah’ leh ‘hmeichhe taksa hmangin’, chu taksa chu indona mualah ama ṭan, ama tan, ama awp, ama chai leh ama hnehah a chhuah fo thin.

Hmeichhe taksa leh Hnam

Indonaah hian sipai an thih chuan hnam pum hrut ni mah se mi mal thil, chhungkaw thila a chan chang a awm fo thin. Hmeichhe taksa an khawih nawmnah a, an pawngsual tawh chinah hi chuan hnam pum deng chhuak, hnam hmuhsitna, hnam zahawmna tih bawrhbannaah a chang thin. Hmeichhe taksa hmanga hleilenna thlen leh inrûnna tenawm thlen hi a pawi khawihtute tum reng a ni bawk thin. Heta tanga lang chu hmeichhe taksa chu hnam zahawmna vawngtu, dikna leh thianghlimna chelhtuah lo tangin, chutih rual chuan, lehlamah phuba lakna mual, humhalh ngai, khawtlang thil (public property)- hnam ta a lo ni ta a. Hetiang ngaihdan hi hmeichhe tan hmuhsitna leh rah behna thuah hnih – ‘zahawmna lak bosak mai thei mi’ leh an taksa ‘khawtlang leh hnam ta’ a nihzia a tarlang a. Hetiang karah hian hmeichhe taksa hi ama ta a ni kan la ti thei tho em?

Tlangkawmna

Zalenna chu mihring dikna leh chanvo, awp behna nei lova chen, tawng leh inthlak (change) theihna a ni tia sawi a ni a. Hmun ralkhelah leh inrem lohnaah chuan dikna leh chanvo hian hmun a nei lo pawh a ni mai thei. Nimahsela, dikna leh chanvo rah behna, zalenna awm lohnaa zalen tak a, huang chin awm lohnaah hmeichhe taksa kan en dan hi eng nge ni le? Ram a ralmuan a, ziah mawi, chul mam hmanga dikna leh chanvo pek ni lo, a taka hmeichhe taksa kan en dan hi eng nge ni le? Hmeichhia ni tawh lovin ‘taksa’ ringawt a kan en hian eng nge a tarlan? Han inzawt ve mah teh – Hmeichhe taksa hi tu ta nge?

(He thuziak hi a ziaktu phalnain 28th July, 2023-a Vanglaini-a chhuak lak chhawn a ni. BMA Aw (Bangalore Mizo Association Chanchinbu) ah 23rd July, 2023 ah tih chhuah ani tawh bawk.)

TAGGED:feminismHmeichhiaPawngsualrapeZalenna

Join Our Newsletter

Stay in the loop! Get the latest news delivered straight to your inbox.
Share This Article
Facebook Whatsapp Whatsapp Copy Link
Previous Article POETRY LEH LIBERATION
Next Article Reflections on Gender Essentialism in Mizo Society Reflections on Gender Essentialism in Mizo Society

Let's Connect

FacebookLike
XFollow
InstagramFollow
YoutubeSubscribe

Popular Posts

HMEICHHATE CHUNGA HLEILENNA (DOMESTIC VIOLENCE) LEH DAN: A THEN CHAUH!

HMEICHHIATE CHUNGA HLEILENNA (DOMESTIC VIOLENCE) LEH DAN: A THEN CHAUH!

By
Ruata Royte
2 Min Read
Sem Sem Dam Dam, Ei Bil Thi Thi leh Kristian Khawngaihna

Sem Sem Dam Dam, Ei Bil Thi Thi leh Kristian Khawngaihna

By
Anthony Mawia
5 Min Read
Vote Bank Atanga Zawnga Tuar Ai Tuarttu Mizoram Kuthnathawktute Chamring leh Sailam kuthnathawktute leh Reliance inkarah ZPM sawrkar.

Sawhthing Chungchanga Inpuhmawhna- Tu Thiam loh Nge? Sailam leh Chamring Mipuite Rilru Hliamin Awm.

By
Khawnvar.in Team
5 Min Read
INTERNET, THALAITE LEH MIZO TAWNG

INTERNET, THALAITE LEH MIZO TAWNG

By
Duss Fanai
3 Min Read

You Might Also Like

Anni leh Keini Raltlante
PoliticsSociety & Culture

Anni leh Keini Raltlante

8 Min Read
Literature

POETRY LEH LIBERATION

3 Min Read
Mizo Khawtlang Nun leh Hmeichhiate Chhawnchhaih Dan
RightsSociety & Culture

Mizo Khawtlang Nun leh Hmeichhiate Chhawnchhaih Dan

2 Min Read
CHAWLTUI NING ZU
Society & Culture

CHAWLTUI NING ZU

7 Min Read
  • About us
  • Contact Us
©2025 All rights reserved. Khawnvar.in
Join Us!
Subscribe to our newsletter and never miss our latest news, podcasts etc.
Welcome to khawnvar.in
Username or Email Address
Password

Lost your password?

Not a member? Sign Up